Ortak Velayet Türkiye’de Mümkün mü? Şartları, Uygulama Esasları ve Ebeveynlerin Hakları
Ortak Velayet Türkiye’de Mümkün mü? Şartları, Uygulama Esasları ve Ebeveynlerin Hakları
Boşanma süreci yalnızca eşlerin ayrılığı anlamına gelmez; özellikle çocuklu ailelerde, çocukların geleceğiyle ilgili hukuki düzenlemeler büyük önem taşır. Bu noktada en çok merak edilen konulardan biri de ortak velayet olup olmadığıdır.
Bu makalede, ortak velayet uygulamasının Türkiye’de mümkün olup olmadığı, hangi şartlarda mahkemeler tarafından kabul edildiği ve uygulamada nelere dikkat edilmesi gerektiği detaylı olarak incelenecektir.
İstanbul Beşiktaş bölgesinde hizmet veren avukat Merve Karagöz, bu konuda gerek ulusal mevzuat gerekse Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararları ışığında danışanlarına yol göstermektedir.
1. Velayet Nedir? Ortak Velayet Ne Anlama Gelir?
Velayet, çocuğun bakım, eğitim, sağlık ve yaşamını düzenleme yetkisidir. Normal şartlarda bu yetki evlilik içinde her iki ebeveyne aittir. Ancak boşanma sonrası, velayet genellikle tek ebeveyne bırakılır.
Ortak velayet ise boşanma sonrası da anne ve babanın birlikte karar verme yetkisinin devam ettiği sistemdir.
2. Türkiye’de Ortak Velayet Mümkün mü?
Eskiden yalnızca tek ebeveyne verilen velayet, 2016 yılında Yargıtay ve AİHM kararları doğrultusunda esneklik kazanmıştır. Özellikle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) ZABURDA V. Türkiye kararı sonrası ortak velayet uygulamaları hız kazanmıştır.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2017/1737 E., 2017/1738 K.
“Tarafların ortak velayet üzerinde anlaşmaları ve çocuğun üstün yararının bu yolla korunacak olması halinde, ortak velayet kararı verilebilir.”
Bu kararla birlikte Türkiye’de ortak velayet artık mümkündür, ancak bazı koşullar altında.
3. Ortak Velayetin Şartları Nelerdir?
3.1. Tarafların Anlaşması
Mahkemeye sunulan anlaşmalı boşanma protokolünde ortak velayet açıkça belirtilmiş olmalıdır.
3.2. Çocuğun Üstün Yararı
Mahkeme, ortak velayet kararının çocuğun ruhsal, sosyal ve fiziksel gelişimi açısından olumlu olup olmadığını değerlendirir.
3.3. Taraflar Arasındaki İletişim
Ebeveynler arasında iletişim ve iş birliği kurulabiliyor olmalıdır. Sürekli çatışma içindeyseler, ortak velayet uygun görülmez.
4. Ortak Velayetin Avantajları
• Çocuğun her iki ebeveyniyle eşit ilişki kurması sağlanır.
• Eğitim, sağlık, taşınma gibi önemli kararlarda eşgüdüm sağlanır.
• Velayet çatışmaları en aza indirilebilir.
• Çocuğun psikolojik bütünlüğü korunur.
5. Uygulamada Dikkat Edilmesi Gerekenler
• Protokol metni detaylı olmalıdır. Örneğin:
• Hangi konularda kim karar verecek?
• Sağlık, eğitim, tatil ve yurt dışı konularında karar süreci nasıl işleyecek?
• Protokol mahkemece onaylanmadan ortak velayet hükmü geçerli sayılmaz.
• Fiilen yürütülemeyen ortak velayet kararları ileride yeni davalara zemin hazırlayabilir.
6. Örnek Olay İncelemesi
Ali Bey ve Zeynep Hanım boşanma sürecinde ortak velayet konusunda anlaştılar. Her ikisi de yüksek eğitimli ve düzenli iletişim kuran ebeveynlerdi. Hazırlanan protokolde çocuklarının okul, sağlık ve tatil planlamalarında birlikte karar verecekleri açıkça yer aldı. Mahkeme, çocuğun üstün yararına uygun bulduğu bu protokolü onayladı ve ortak velayet kararı verdi.
7. Sonuç: Ortak Velayet İyi Planlandığında Etkili Bir Çözümdür
Ortak velayet, hem ebeveyn hem de çocuk açısından daha dengeli ve adil bir boşanma sonrası yaşam sunar. Ancak bu sistemin başarılı olabilmesi için ebeveynlerin sağlıklı iletişim kurabilmesi, çocuğun menfaatinin her şeyin önünde tutulması ve detaylı bir protokol hazırlanması şarttır.
Eren Karagöz Hukuk Bürosu kurucularından avukat Merve Karagöz, ortak velayet kararlarında protokol metinlerinin hazırlanmasından mahkeme sürecine kadar tüm aşamalarda uzmanlıkla destek sağlamaktadır.
