Nafaka Nasıl Artırılır, Azaltılır ya da Kaldırılır? Güncel Uygulamalar ve Hukuki Yöntemler
Nafaka Nasıl Artırılır, Azaltılır ya da Kaldırılır? Güncel Uygulamalar ve Hukuki Yöntemler
Boşanma süreci yalnızca evliliğin sonlanmasını değil, ekonomik ve sosyal yükümlülüklerin de yeniden yapılandırılmasını kapsar. Bu süreçte en çok gündeme gelen konulardan biri nafaka olup, mahkeme tarafından belirlenen nafaka miktarları zamanla değişen koşullara uyum sağlamakta yetersiz kalabilir. Bu noktada nafakanın artırılması, azaltılması ya da tamamen kaldırılması hukuken mümkündür.
Bu makalede, nafaka türleri, değişiklik sebepleri, dava açma yolları ve Yargıtay kararları ışığında İstanbul Beşiktaş bölgesinde hizmet veren avukat Merve Karagöz olarak müvekkillerimize rehberlik eden hukuki yaklaşımları paylaşıyoruz.
1. Nafaka Türleri Nelerdir?
1.1. Tedbir Nafakası
Boşanma davası süresince eşin ve/veya çocukların geçimini sağlamak amacıyla verilir.
1.2. Yoksulluk Nafakası
Boşanma sonrası yoksulluğa düşecek olan eş lehine hükmedilir. Genellikle süresizdir, ancak zamanla ortadan kalkması mümkündür.
1.3. İştirak Nafakası
Çocuğun bakım, eğitim, sağlık gibi masraflarını karşılamak amacıyla, velayeti almayan ebeveyn tarafından ödenir.
1.4. Yardım Nafakası
Bakmakla yükümlü olunan aile bireylerine, örneğin anne, baba veya kardeşe ödenebilir.
2. Nafaka Artırma Sebepleri Nelerdir?
• Nafaka alacaklısının ihtiyaçlarının artması (örneğin: çocuk okula başlamış, sağlık sorunları çıkmış)
• Borçlunun gelirinin artması (örneğin: yeni iş, maaş artışı, mal edinme)
• Ekonomik koşullarda yaşanan genel değişiklikler (örneğin: enflasyon, kira artışları)
Yargıtay Kararı (2022/5038 E., 2023/1459 K.):
“Nafaka borçlusunun gelirinde artış olması halinde, iştirak nafakası artırılmalıdır.”
3. Nafaka Azaltma veya Kaldırma Sebepleri Nelerdir?
• Nafaka alacaklısının düzenli gelir elde etmesi veya evlenmesi
• Borçlunun ekonomik gücünün azalması (örneğin iş kaybı, sağlık sorunları)
• Alacaklının bir başkasıyla fiilen evli gibi yaşaması
• Borçlunun yeniden evlenmesi ve başka çocuklarının olması
Yargıtay 3. Hukuk Dairesi, 2020/3521 E., 2021/1132 K.:
“Nafaka alacaklısı evlenmişse veya fiilen evli gibi yaşamaktaysa, yoksulluk nafakasının kaldırılması gerekir.”
4. Dava Süreci ve Dikkat Edilecek Noktalar
• Dava, nafakanın bağlandığı mahkemede açılmalıdır.
• Taraflardan biri nafakanın değişmesi yönünde dava açmadan değişiklik yapılamaz.
• Gelir-gider belgeleri, tanık beyanları, sosyal ve ekonomik durum araştırmaları dosyaya sunulmalıdır.
• Nafakanın kaldırılması isteniyorsa, koşullardaki köklü değişiklik açıkça ispatlanmalıdır.
5. Uygulamada Örnek Olay
• Ayşe Hanım, boşanma sonrası aylık 1.000 TL iştirak nafakası alıyordu. Ancak çocuğun özel okul masrafları, servis ve yemek giderleri ciddi oranda arttı. Mahkeme, belgelerle desteklenen talepler doğrultusunda nafakayı 3.000 TL’ye çıkardı.
6. Sonuç
Nafaka, boşanma sonrası taraflar arasındaki dengeyi korumaya yönelik önemli bir araçtır. Ancak yaşamın dinamik yapısı nedeniyle bu dengeler değişebilir. Nafakanın artırılması, azaltılması ya da kaldırılması, doğru hukuki altyapıyla her zaman mümkündür.
İstanbul Beşiktaş bölgesinde en iyi boşanma avukatı arayışında olanlar için Eren Karagöz Hukuk Bürosu olarak hem hızlı hem de etkili sonuç odaklı dava stratejileri sunmaktayız.
